Kamu bankaları ‘tüketiciye’ yöneldi: Krediler fırladı

Bankacılık sektörü, ağır düzenlemelere uyum sağlamaya çalışırken bir yandan da karlılığını korumaya çalışmaktadır. Ancak yılın ilk ayı sektördeki her banka için verimli geçmedi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun aylık verilerine göre Ocak ayında yerli özel mevduat bankaları yüzde 76, yabancı mevduat bankaları yüzde 197,1 net kâr artışı sağlarken, kamu mevduat bankalarının net kâr büyümesi yüzde 10,2 ile sınırlı kaldı. . Bankacılık departmanı kaynakları, kamu mevduat bankalarındaki bu yavaşlamanın en büyük nedeninin tüketici kaybı olduğuna dikkat çekti.

TÜKETİCİ KREDİLERİNDEKİ PAY 5 PUAN AZALDI

BDDK’nın aylık verilerine göre kamu mevduat bankalarının toplam tüketici kredileri içindeki payı geçen yıl ocak ayında yüzde 42,1 iken bu yıl ocak ayında yüzde 37,3’e geriledi. Bu da yaklaşık 5 puanlık bir düşüşe işaret ediyor. Kredi büyüme hızında da yavaşlama var. Kamu mevduat bankalarının tüketici kredisi büyümesi bu yıl Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,7’de kaldı. Bankacılık sektöründe ihtiyaç kredisi büyümesi Ocak ayı itibarıyla yüzde 45,2 olurken, ihtiyaç kredileri 1,13 trilyon liraya ulaştı.

Yerli özel ve yabancı mevduat bankaları ise tüketici kredilerindeki paylarını hızla artırdılar. BDDK’nın aylık verilerine göre, geçen yıl Ocak ayında yüzde 31,3 olan toplam tüketici kredileri içinde yerli özel mevduat bankalarının payı bu yıl Ocak ayında yüzde 34’e, yabancı mevduat bankalarının payı ise yüzde 21,4 oldu. Geçen yıl Ocak ayında yüzde 23 olan bu yıl Ocak ayında yüzde 23’e çıktı. 6’ya çıktı.

Diğer bir ifadeyle, yurtiçi özel mevduat bankaları tüketici kredilerindeki paylarını 2,77 puan, yabancı özel mevduat bankaları ise 2,15 puan artırmayı başarmıştır. Yerli özel mevduat bankalarının tüketici kredilerindeki büyüme oranı bu yıl Ocak ayında geçen yılın Ocak ayına göre yüzde 56,7 olurken, yabancı mevduat bankalarının kredi büyüme oranı yüzde 59,9 olarak hesaplandı.

MEVDUAT FAİZİNİN ALTINDA TİCARİ KREDİ FAİZİ 14,14 PUAN OLDU

İhtiyaç kredilerinin bankacılık şubesi için değeri son dönemde artış göstermiştir. Merkez Bankası ve BDDK tarafından getirilen düzenlemeler, belirli bir faiz limitini aşan ticari kredilerle büyümenin bariz oranın üzerine çıkması durumunda bankacılık sektörüne ilave menkul kıymet alımı zorunluluğu getiriyor.

Aynı zamanda ticari kredi faizleri de TL mevduat faizlerinin oldukça altında. Çünkü, yeniden düzenlemeler nedeniyle bankacılık sektörü, ilave menkul kıymet tesis etmemesi için TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını yüzde 60’a çıkarmak zorunda. 24 Şubat haftası itibarıyla TL’de kredi kartları ve KMH hariç ticari kredi faizi yüzde 12,81’e geriledi.

İhtiyaç kredisi faizi %29,02 seviyesinde. Kredi faizlerine karşılık 3 aya kadar vadeli TL mevduatın ortalama faiz oranı yüzde 26,95 seviyesinde. Bu da ticari kredi faizi ile aradaki farkın 14,14 puana açıldığını gösteriyor. Yani bankacılık sektörü mevduat faizinin 14,14 puan altında ticari kredi kullandırıyor. İhtiyaç kredisi faiz oranı TL mevduat faizinin 2,07 puan üzerindedir. Bölüm için ticari kredi kullanmak israf olurken, ihtiyaç kredisi kullandırmak avantajlıdır.

KAMU BANKASI TİCARİ KREDİDE HIZLI BÜYÜYOR

Düzenlemelerle karmaşıklaşan banka bilanço yönetimi, Ocak ayında kamu mevduat bankalarının net kârlılığında ivme kaybına neden oldu. Çünkü Merkez Bankası verilerine göre kamu mevduat bankalarının ticari kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış %63,8 iken bu oran özel bankalarda yüzde 5,65.

Tüketici kredilerinde ise tam tersi bir durum söz konusudur. Yılın ilk haftalarında özel bankalarda ihtiyaç kredisi büyümesi yüzde 100’ü geçerken, kamu bankalarında yüzde 20 seviyesinde gerçekleşti. Öyle ki kamu bankalarının tüketici kredisi büyümesi geçen yıl kasım ayında yüzde 8,2’ye geriledi.

KAMU BANKASI GEÇEN HAFTA GASO’YA BASTI

Bu gidişata dur demek için Şubat ayında kamu bankalarında tüketici kampanyalarına hız verilmiştir. BDDK haftalık verilerine göre kamu mevduat bankaları, 24 Şubat itibarıyla toplam tüketici kredileri içindeki payını 17 Şubat haftasına göre 1,2 puan artırarak yüzde 38,81’e yükseltti. İhtiyaç kredisi büyümesi de 24 Şubat haftasında hızlı bir sıçrama yaparak yüzde 70,2 oldu. 17 Şubat haftasında ise kredi büyüme oranı yüzde 30,3 oldu.

Banka şubesi kaynakları, diğer bankaların agresif emeklilik promosyon kampanyalarının kamu bankalarının tüketici ayağına büyük zarar verdiğini söyledi. Emeklilik müşterilerinin kaybı nedeniyle bireysel müşteri tarafında sorun yaşayan kamu bankalarının yeni dönemde en büyük ilgisinin bu tarafta olacağını vurguladı.

KREDİ YANINDA KİŞİSEL MEVDUAT DA KAYBEDİLİR

Kamu bankalarının bireysel müşterilerinin tek kaybı kredi tarafında olmadı. Bankacılık bölümünde özellikle TL mevduat faizi hedefine ulaşmak için büyük bir yarış sürerken, kamu mevduat bankaları kişisel alanda geride kaldı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) aylık verilerine göre, geçen yıl Ocak ayında yüzde 37,62 olan gerçek kişi TL mevduatında kamu mevduat bankalarının payı, bu yıl Ocak ayında yüzde 31,77’ye geriledi. Bu kişisel müşteri TL mevduatta 6 puanlık bir zarara işaret ediyor. Bireysel müşterilerin toplam TL mevduatı içinde yurt içi özel mevduat bankalarının payı geçen yıl Ocak ayında yüzde 31,04 iken bu yıl Ocak ayında yüzde 32,93’e yükseldi. Geçen yıl yüzde 22,69 olan yabancı mevduat bankalarının payı hızla yüzde 26,09’a yükseldi.

HIZLANMA KAYBININ DİĞER NEDENLERİ NELERDİR?

Kamu mevduat bankalarının net karındaki ivme kaybının en önemli nedenleri ticari kredilerdeki büyüme ve tüketici kredilerindeki kayıp olmakla birlikte, başka unsurlar da var.

Bankacılık sektörü kaynakları, net kârdaki ivme kaybında kamu mevduat bankalarının TÜFE’ye endeksli kağıtlarının Merkez Bankası enflasyon tahminine göre bilanço değerlemesinin de etkili olduğunu belirtti. Ayrıca, kamu mevduat bankalarının sabit kuponlu devlet tahvillerini artırması ve Merkez Bankası’nın dövize çevrilen mevduat üzerindeki faiz tavanını kaldırması ile artan maliyet de önemli olmuştur.